Թանկ լիճը (թարգմանություն ռուսերենից)

Дорогое озеро

Итальянская притча

Приехал как-то в Мессину богач. Он был так богат, что и сам толком не знал, сколько у него богатства. Пошёл он прогуляться на берег озера и залюбовался его красотой. А, у богачей такая привычка — уж если им что-нибудь понравится, они непременно захотят купить. Стал богач спрашивать:

— Чьё это озеро?

— Королевское, — отвечают ему.

Богач пошёл к королю:

— Ваше величество, не продадите ли вы мне озеро?

— Отчего не продать! — сказал король. — Если сойдёмся в цене, продам.

— Какая же будет цена?

— Да я возьму недорого. Устелите дно озера золотыми монетами. А потом поделимся — монеты мне, озеро вам.

— Идёт! — воскликнул богач.

Увидев, как легко согласился покупатель, король испугался, что продешевил. Поэтому он поспешно добавил:

— Но я сказал ещё не всё. Монеты должны стоять ребром.

— Нет, ваше королевское величество, это слишком дорого. Пусть монеты лежат плашмя.

Так в этот вечер они и не сошлись в цене. Но утром богач увидел восход солнца над озером и побежал к королю.

— Э, ваше королевское величество, пускай будет по-вашему.

А ещё через день богач начал возить монеты. Караван в сто мулов, каждый с двумя перемётными сумками на спине, приходил утром и уходил вечером ровно двадцать дней. На берегу озера выросли золотые горы. Потом монеты стали укладывать на дно.

Король сам следил, чтобы их ставили ребром, плотно одна к другой. Золотые горы быстро таяли, а дно озера сияло теперь, как чешуя золотой рыбки.

И вот в последний день, в последний час, в последнюю минуту, когда богач уже считал озеро своим, оказалось, что не хватило одной-единственной монетки.

— Ну, да это неважно, — сказал богач. — Что там один золотой!

— То есть как это неважно! — воскликнул король. — Вы что же, думаете, что я отдам такое великолепное озеро даром? Подавайте сейчас же монету!

У богача от его богатства ровным счётом ничего уже не осталось. Однако признаваться королю он не хотел.

— Не стану я гонять целый караван мулов из-за одной монеты, — сказал он. — Если вы так настаиваете, одолжите мне эту недостающую монету.

Но у короля тоже не было ни одной золотой монеты. Пиры да маскарады, да богатые подарки придворным дамам опустошили казну. Королевская казна была пуста, как большой барабан. Но король-то тем более не мог в этом признаться. И он сказал:

— Я король, а не какой-нибудь грязный меняла, чтобы давать в долг. Когда нет денег, не покупают такое озеро!

Богач очень рассердился.

— Ну, раз так, — крикнул он, — то мне и не нужно ваше озеро. За такую цену я, пожалуй, куплю себе небольшое море.

И богач велел вытащить со дна монеты и погрузить их обратно на мулов.

Сделка так и не состоялась. Потом король до самой смерти жалел, что у него в казне не было одной-единственной золотой монеты. Только подумать, ведь он мог стать богатым королём!

ԹԱՆԿ ԼԻՃԸ

(թարգմանություն)

Մի մեծահարուստ Մեսսինա եկավ: Նա այնքան հարուստ էր, որ ինքն էլ չգիտեր, թե ինչքան հարստություն ունի: Նա գնաց լճի ափ՝ զբոսնելու և գեղեցիկ տեսարանով հիանալու: Իսկ մեծահարուստների մոտ այսպիսի սովորություն կա. եթե նրանց ինչ-որ բան դուր է գալիս, նրանք անպատճառ ցանկանում են գնել դա: Մեծահարուստը հարցրեց.

- Սա ու՞մ լիճն է:

- Թագավորի, - պատասխանեցին նրան:

Մեծահարուստը գնաց թագավորի մոտ.

- Ձերդ մեծություն, չե՞ք վաճառի ինձ լիճը:

- Իսկ ինչու՞ ոչ: - Ասաց թագավորը: - Եթե համաձայնվենք գնի համար, կվաճառեմ:

- Եվ ի՞նչ գին է լինելու:

- Ես թանկ չեմ վերցնի: Պատեք լճի հատակը ոսկե կոպեկներով, իսկ հետո կկիսվենք: Կոպեկներն՝ ինձ, իսկ լիճը՝ ձեզ:

- Շատ լավ: - Բացականչեց մեծահարուստը:

Տեսնելով, թե ինչ հեշտությամբ համաձայնվեց գնորդը, թագավորը վախեցավ, որ շատ էժանացրեց: Այդ պատճառով նա ավելացրեց.

- Բայց ես դեռ ամեն ինչ չասացի: Կոպեկները պետք է շարված լինեն կողքի վրա:

- Ո՛չ, ձերդ գերազանցություն, դա շատ թանկ է: Թող կոպեկները շարված լինեն տափակ կողմի վրա:

Այդ երեկո նրանք այդպես էլ համաձայնության չեկան: Սակայն առավոտյան մեծահարուստը տեսավ արևածագը լճի վրա և վազեց թագավորի մոտ:

- Ձերդ մեծություն, թող լինի ձեր ուզածով:

Եվ ևս մեկ օր հետո մեծահարուստը սկսեց բերել կոպեկներ: Հարյուր ջորիներով քարավանը, յուրաքանչյուրը՝ երկու պայուսակ մեջքին, առավոտյան գալիս և երեկոյան գնում էր ուղիղ քսան օր: Լճի ափին աճել էին ոսկե սարեր: Հետո կոպեկները սկսեցին շարել հատակին: Թագավորը անձամբ հսկում էր, որ կոպեկները շարվեն կողքի վրա, խիտ, մեկը մյուսին կպած: Ոսկե սարերը արագ հալվում էին, իսկ լճի հատակը հիմա փայլում էր, ինչպես ձկան թեփուկները:

Եվ ահա վերջին օրը, վերջին ժամին, վերջին րոպեին, երբ մեծահարուստն արդեն լիճը համարում էր իրենը, պարզվեց, որ մի կոպեկ չէր հերիքում:

- Դե սա կարևոր չէ, - ասաց մեծահարուստը: - Ընդամենը մեկ ոսկի:

- Այսի՞նքն կարևոր չէ: - Բացականչեց թագավորը: - Դուք, ինչ է, մտածում եք, որ ես այս հիասքանչ լիճը անվճար կտա՞մ: Հենց հիմա բերե՛ք կոպեկը:

Մեծահարուստի մոտ իր հարստությունից ոչինչ չէր մնացել: Սակայն նա չէր ցանկանում դա խոստովանել թագավորին:

- Ես չեմ պատրաստվում մի ամբողջ քարավան ուղարկել ինչ-որ կոպեկի համար, - ասաց նա: - Եթե դուք պնդում եք, պարտքով տվեք ինձ այդ պակասող կոպեկը:

Բայց թագավորը նույնպես մի կոպեկ անգամ չուներ: Խնջույքները, դիմակահանդեսները և թանկ նվերները լրիվ դատարկել էին գանձարանը: Թագավորական գանձարանը դատարկ էր, ինչպես մեծ թմբուկը: Բայց թագավորն առավել ևս չէր կարող խոստովանել: Եվ նա ասաց.

- Ես թագավոր եմ, այլ ոչ թե ինչ-որ կեղտոտ փոխարինող, որ պարտք տամ: Երբ փող չկա, այսպիսի լիճ չեն գնում:

Մեծահարուստը բարկացավ.

- Դե եթե այդպես է, - բղավեց նա, - ուրեմն ինձ պետք չէ ձեր լիճը: Այս գնով ես երեվի ինձ ոչ մեծ մի ծով կգնեմ:

Եվ մեծահարուստը հրամայեց հանել կոպեկները հատակից և բարձել դրանք ջորիների վրա:

Գործարքն այդպես էլ չիրականացավ: Հետո թագավորը մինչև իր մահը զղջում էր, որ իր գանձարանում չգտնվեց այդ միակ կոպեկը: Միայն պատկերացրե՛ք, չէ՞ որ նա կարող էր դառնալ հարուստ թագավոր:

Աղբյուր՝ pritchi.ru